Oczopląs – rodzaje, przyczyny i leczenie
Każdy z nas choć raz w życiu usłyszał nazwę „oczopląs” – zazwyczaj w żartach. Jednak nie każdy z nas wie jak poważne jest to schorzenie. Dotyczy ono bezpośrednio oczu i znacznie wpływa na ostrość widzenia oraz na jakość życia. Dlatego dowiedz się jakie są rodzaje oczopląsu i czy istnieje skuteczny sposób na jego wyleczenie.
Co to jest oczopląs?
Oczopląs (potocznie rozbiegane oczy) to mimowolny i nadmierny ruch gałek ocznych w pionie, poziomie lub obrotowo. To oznacza, że oczy poruszają się w dość szybkim tempie, np. w górę i w dół, na boki lub rysują okręgi. W konsekwencji osoba z oczopląsem nie potrafi skupić wzroku na jednym obrazie. Co więcej, oczopląs może wpływać na koordynację oraz równowagę. Powoduje także przechylanie głowy przez cierpiącego na to schorzenie w celu spowolnienia ruchów gałek ocznych.
Rodzaje oczopląsu
Zaczynając od podstaw oczopląs może być wrodzony lub nabyty. To oznacza, że może rozwijać się już w dzieciństwie, a może wystąpić dopiero w wieku dorosłym z różnych przyczyn. Po za tym oczopląs dzieli się na 5 najczęściej występujących rodzajów:
- skaczący – ruch gałek ocznych jest szybszy w jedną stronę, a wolniejszy w drugą,
- wahadłowy – oczy odchylają się równo i powoli w tym samym kierunku,
- samoistny – swoje pochodzenie znajduje w błędniku lub bezpośrednio w oczach,
- wrodzony – czyli, swoje źródło znajduje w uwarunkowaniach genetycznych,
- wywołany – spowodowany bodźcami zewnętrznymi.
Oprócz tego oczopląs może być także ośrodkowy (przyczyna znajduję się w ośrodkowym układzie nerwowym) lub obwodowy (przyczyna znajduje się poza ośrodkowym układem nerwowym). Istnieją także rodzaje oczopląsu skoncentrowane na dokładnych ruchach gałki ocznej lub skomplikowanych przyczynach jego wystąpienia.
Jak widzą osoby z oczopląsem?
Jakość widzenia u osób z oczopląsem może się różnić w zależności od rodzaju tego schorzenia oraz jego przyczyny. Zazwyczaj ostrość widzenia jest zaburzona i bywa lepsza podczas oglądania przedmiotów z bliskiej odległości. Jednak nie jest powiedziane, że taka osoba jest całkowicie pozbawiona tego zmysłu.
Oczopląs u dziecka
Oczywiście oczopląs występuje także u dzieci i niemowląt. Może to być spowodowane wadą genetyczną, nieprawidłową pracą błędnika lub zaburzeniami neurologicznymi. Dobrą wiadomością jest na pewno fakt, że oczopląs u dzieci najczęściej zanika samoistnie do 3 roku życia. Jednak przez cały czas należy obserwować dziecko i poddawać je kontrolom lekarskim.
Przyczyny oczopląsu
Na wstępie warto wspomnieć, że określenie przyczyny oczopląsu jest bardzo trudne. Często zdarza się tak, że nie da się wyznaczyć dokładnego źródła jego pochodzenia. W takich sytuacjach mówi się, że oczopląs jest nieznanego pochodzenia lub winne są nieprawidłowości w układzie nerwowym. Jednak mimo to wyróżnia się kilka przyczyn, które mogą wywołać oczopląs m.in.:
- schorzenia i choroby około mózgowe, np. guz mózgu, defekt pnia mózgu,
- choroba błędnika,
- stwardnienie rozsiane,
- choroby nerwu wzrokowego,
- zażywane leki,
- spożywanie zatrutego alkoholu lub narkotyków,
- choroby ośrodkowego układu nerwowego,
- bielactwo,
- zaćma.
Oprócz tego oczopląs może zostać wywołany poprzez bodźce zewnętrzne. Mogą to być bodźce kinetyczne podczas obserwacji przedmiotów poruszających się z dużą prędkością, np. podczas jazdy samochodem.
Leczenie oczopląsu
Co ciekawe leczeniem oczopląsu nie zajmuje się tylko jeden lekarz. By dobrać odpowiednie leczenie potrzebna jest współpraca kilku specjalistów – neurologa, laryngologa, neurochirurga, okulisty, a czasem nawet onkologa. Dodatkowo leczenie dobiera się pod kątem rodzaju oczopląsu. W tym celu stosuje się jedno z trzech sposobów leczenia.
- Okulary pryzmatyczne – w przypadku oczopląsu o nieznanej przyczynie.
- Toksyna botulinowa A – wstrzykiwana do odpowiednich mięśni gałkoruchowych. Tą metodę należy powtarzać co jakiś czas.
- Operacja – polega na przesunięciu gałek ocznych w kierunku największego oczopląsu. W ten sposób strefa tzw. ciszy/neutralna zostaje przeniesiona na wprost, a chory przestaje przekręcać głowę.
Warto zaznaczyć, że żadna z tych metod nie daje 100% wyleczalności. Zawsze istnieje ryzyko, że nastąpi nawrót choroby.
Czy da się zapobiec oczopląsowi?
Niestety nie ma sposobu na to, by zapobiegać oczopląsowi. Jedyne co w tej sytuacji możemy zrobić to chodzić regularnie na badania wzroku. Dzięki temu w razie wystąpienia schorzenia będziemy w stanie szybciej poddać się dokładnej diagnozie i leczeniu. Ważna jest również obserwacja własnego organizmu przez nas samych oraz otoczenie. Jeśli zauważymy u siebie choćby delikatnie drgania gałek ocznych, czy nadmierne przechylanie głowy to powinniśmy udać się do lekarza.
Szukasz okularów korekcyjnych? Zajrzyj do wOkularach.pl!
