Terapia widzenia – najlepsze ćwiczenia ortoptyczne

Terapia widzenia odgrywa kluczową rolę w korygowaniu i poprawie zdolności wzrokowych, szczególnie u osób z zaburzeniami takimi jak zez czy niedowidzenie. W tym artykule dowiesz się, czym jest terapia widzenia, dla kogo jest przeznaczona, oraz jakie są najlepsze ćwiczenia ortoptyczne.

Terapia widzenia – co to jest?

Terapia widzenia to niemedyczna, spersonalizowana metoda leczenia, która ma na celu korygowanie specyficznych problemów wzrokowych oraz poprawę widzenia. Jest często porównywana do fizjoterapii, ale dla systemu wzrokowego, czyli oczu i obszarów mózgu kontrolujących widzenie.

Zazwyczaj polega na aktywnym zaangażowaniu lekarza, pacjenta oraz (w przypadku dzieci) rodziców dziecka. Terapia obejmuje ćwiczenia wykorzystujące soczewki, pryzmaty, filtry, okulary oraz różnorodne urządzenia, takie jak deski równoważne czy metronomy. Są one kluczowe w indywidualnie dostosowanym programie terapii widzenia.

Dla kogo przeznaczona jest terapia wzroku?

Niezaprzeczalnie dzieci są szczególnie ważną grupą, ponieważ problemy wzrokowe mogą wpływać na ich rozwój, uczenie się oraz zdolności czytelnicze. Jednakże, terapia widzenia nie ogranicza się tylko do leczenia dzieci. Ostatnie badania wykazały, że ścieżki nerwowe w mózgu można usprawnić w każdym wieku. To oznacza, że ​wiek nie ma znaczenia w kwestii terapii widzenia.

Specjaliści często rekomendują terapię wzroku osobom regularnie wykonującym zadania wymagające intensywnej pracy wzrokowej. Należą do niej czytanie, pisanie, praca przy komputerze, a także długotrwałe skupianie się na małych detalach. Zaburzenia widzenia mogą prowadzić do bólu głowy, zmęczenia oczu, a nawet problemów z postawą. Odpowiednie ćwiczenia ortopedyczne mogą pomóc w poprawie ogólnej wydajności i komfortu.

Warto również wspomnieć o sportowcach, dla których rehabilitacja wzroku może poprawić umiejętności związane z percepcją przestrzenną, czasem reakcji, a także koordynacją wzrokowo-ruchową.

Kiedy wymagana jest terapia wzroku?

Zaleca się terapię wzroku w różnych sytuacjach, gdy standardowe metody korekcji wzroku, takie jak okulary lub soczewki kontaktowe, okazują się niewystarczające lub nieodpowiednie. Oto kilka typowych przykładów, w których rehabilitacja okulistyczna może okazać się konieczna:

• Amblyopia (leniwe oko) – jest to stan, w którym jedno oko jest znacząco słabsze niż drugie. Terapia wzroku jest często stosowana w leczeniu leniwego oka, aby poprawić współpracę między oboma oczami i wzmocnić słabsze oko.
• Strabismus (zez) – terapia widzenia może pomóc w przypadku zeza, szczególnie gdy jest on funkcjonalny lub zmieniający się. Celem rehabilitacji jest poprawa współpracy między oczami i poprawa zdolności dwuocznego widzenia.
• Niedostateczna konwergencja – jest to problem z koordynacją oczu, gdzie trudno jest skupić wzrok na bliskim obiekcie, co często powoduje podwójne widzenie lub trudności w czytaniu.
• Zespół widzenia komputerowego – wiele osób spędza długie godziny przed ekranami, co może prowadzić do zmęczenia oczu, bólu głowy i innych problemów wzrokowych. Ćwiczenia ortoptyczne mogą pomóc w zapobieganiu lub zmniejszaniu tych objawów.
• Trudności w nauce i czytaniu – niektóre problemy wzrokowe mogą wpływać na zdolność czytania i uczenia się, szczególnie u dzieci. Terapia wzroku może być stosowana do poprawy umiejętności takich jak śledzenie wzroku, skupianie i percepcja wzrokowa.
• Problemy z koordynacją oczu i ręki – rehabilitacja wzroku może być pomocna w przypadkach, gdy istnieją trudności z koordynacją wzrokowo-ruchową, co jest ważne nie tylko w sporcie, ale także w codziennych czynnościach.
• Zaburzenia percepcji wzrokowej – w niektórych przypadkach problemem nie jest samo widzenie, ale sposób, w jaki mózg przetwarza informacje wzrokowe. Terapia widzenia może pomóc w poprawie przetwarzania wzrokowego i percepcji przestrzennej.
• Po urazach mózgu – terapia wzroku może być również stosowana w rehabilitacji po urazach mózgu, które wpłynęły na system wzrokowy. Może pomóc w odzyskaniu funkcji wzrokowych.
• Zaburzenia akomodacji i fiksacji wzroku – problemy z utrzymywaniem ostrego obrazu podczas zmiany ostrości z dalekiego na bliski obiekt lub utrzymaniem stabilnego obrazu mogą wymagać rehabilitacji oczu.

W każdym z tych przypadków, ważne jest, aby skonsultować się z optometrystą lub okulistą. Specjalista może przeprowadzić dokładne badanie wzroku i zdecydować, czy terapia wzroku jest odpowiednim rozwiązaniem. Wczesna interwencja może znacząco poprawić efektywność terapii i pomóc w uniknięciu długoterminowych problemów wzrokowych.

Jak szybko zauważysz rezultaty terapii wzroku?

Poprawę umiejętności wizualnych często możemy zauważyć już po kilku tygodniach. Jednak należy pamiętać, że każdy pacjent jest inny. W zależności od konkretnego schematu leczenia, uzyskanie optymalnych wyników może zająć więcej czasu. W trakcie programu lekarz będzie regularnie oceniał poprawę widzenia, w celu określenia, ile wizyt potrzeba do osiągnięcia najlepszych wyników.

Terapia widzenia – najlepsze ćwiczenia ortoptyczne dla dzieci

Badania wskazują, że nawet jedno na dziesięć dzieci może mieć problem wzrokowy, który przyczynia się do trudności w nauce. Przedstawiamy kilka przykładów ćwiczeń ortoptycznych, które mogą być szczególnie przydatne dla dzieci:

• Ćwiczenia śledzenia wzroku – ćwiczenia te polegają na śledzeniu ruchomego obiektu, na przykład piłeczki na sznurku lub światełka latarki. Pomagają one w poprawie płynności ruchów oczu oraz koordynacji oczu z ruchami głowy.
• Ćwiczenia fiksacji – polegają na skupianiu wzroku na jednym, małym obiekcie, co pomaga w poprawie zdolności koncentracji wzroku. Mogą to być specjalne karty z obrazkami lub litery, które dziecko musi uważnie obserwować.
• Ruchy skokowe oczu – to szybkie zmiany punktu fiksacji z jednego obiektu na inny, na przykład z jednej litery na drugą. Ćwiczenia te poprawiają szybkość i dokładność ruchów oczu, które są ważne podczas czytania.
• Ćwiczenia konwergencji – dziecko koncentruje wzrok na obiekcie, który jest powoli przesuwany w kierunku nosa. Ćwiczenie to pomaga w poprawie zdolności oczu do pracy razem przy patrzeniu na bliskie obiekty.
• Ćwiczenia rozbieżności – przeciwieństwo ćwiczeń konwergencji, polegają na skupianiu wzroku na obiekcie oddalającym się od nosa. Pomagają one w poprawie kontroli nad ruchami rozbieżnymi oczu.
• Zabawy koordynacyjne – gry i zabawy, które wymagają użycia wzroku do kierowania ruchami. Łapanie piłki, układanie puzzli, czy gry komputerowe zaprojektowane do ćwiczeń wzrokowych, mogą być atrakcyjną formą ćwiczeń dla dzieci.
• Relaksacja i ćwiczenia akomodacji – zmiana fokusowania wzroku z dalekiego na bliski obiekt i odwrotnie może pomóc w poprawie zdolności akomodacji, czyli dostosowywania oka do patrzenia na różne odległości.

Pamiętaj, aby wykonywać te ćwiczenia pod nadzorem specjalisty, jak optometrysta lub ortoptysta. W zależności od indywidualnych potrzeb dziecka, można dostosować program terapeutyczny, aby osiągnąć najlepsze wyniki.

Terapia widzenia – najlepsze ćwiczenia ortoptyczne dla dorosłych

Ćwiczenia ortoptyczne dla dorosłych są zaprojektowane, aby poprawić funkcjonowanie systemu wzrokowego. Oto kilka typów ćwiczeń ortoptycznych, które mogą być szczególnie pomocne dla dorosłych:

• Ćwiczenia konwergencji i rozbieżności – podobnie jak w przypadku dzieci, ćwiczenia te polegają na skupianiu wzroku na obiekcie, który jest przesuwany w kierunku nosa lub od niego. Pomagają one w poprawie zdolności oczu do pracy razem przy patrzeniu na bliskie i dalsze obiekty. Jest to kluczowe przy czytaniu, pracy przy komputerze, czy innych zadaniach wymagających precyzyjnego wzroku.
• Ćwiczenia akomodacji – polegają na zmianie skupienia wzroku między obiektami w różnych odległościach. Ćwiczenia te pomagają w poprawie elastyczności mięśni oka odpowiedzialnych za akomodację.
• Ćwiczenia relaksacyjne dla oczu – długie godziny pracy przed komputerem lub długotrwałe skupianie wzroku może prowadzić do zmęczenia oczu. Ćwiczenia takie jak palming (zakrywanie oczu dłońmi w celu relaksacji) czy reguła 20-20-20 (co 20 minut skupienie wzroku na obiekcie oddalonym o 20 stóp/6 metrów na 20 sekund) mogą pomóc zmniejszyć napięcie i zmęczenie oczu.
• Ćwiczenia na śledzenie wzroku – ćwiczenia te polegają na płynnym śledzeniu ruchomego obiektu oczami bez poruszania głową. Mogą to być ćwiczenia z piłką, wskaźnikiem laserowym, czy nawet aplikacjami komputerowymi.
• Ćwiczenia widzenia stereoskopowego – polega na poprawie percepcji głębi i zdolności widzenia przestrzennego za pomocą specjalnych obrazów lub okularów 3D.

Podobnie jak w przypadku dzieci, dorosłe osoby powinny regularnie i zgodnie z indywidualnymi potrzebami oraz możliwościami wykonywać ćwiczenia. Wiele z tych ćwiczeń można wykonywać w domu, ale najlepiej, gdy specjalista je nadzoruje lub zaleca.

Bibliografia:
https://www.optometrists.org/vision-therapy/guide-to-vision-therapy-for-adults/vision-therapy-for-adults/
https://www.visioncenter.org/resources/vision-therapy/
https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/conditionsandtreatments/vision-therapy